براساس تعریف دیکشنری ساخت و ساز، منهول یک شافت عمودی از سطح زمین به یک کانال فاضلاب است که برای تمیز کردن، بازرسی، اتصالات و تعمیرات مورد استفاده قرار می گیرد.
احتمالا در بسیاری از خیابان ها مشاهده کرده اید که همیشه یه درب فلزی دایره ای بر روی سطح زمین قرار دارد که هر از چند گاهی کارگرانی با تجهیزات خاص درب آنرا برداشته و به زیر زمین می روند. طبق تعریف این همان Manhole است.
هدف استفاده از منهول چیست؟
بسیاری از افرادی که در صنعت آب مشغول به فعالیت هستند زیاد از ما سوال می کنند که منهول چه کاربردی دارد؟ و چرا از آن استفاده می کنیم؟ در ادامه، تمامی کاربردهای Manhole را برای شما لیست کرده ایم که می توانید مطالعه کنید. منهول‌ها به عنوان دریچه‌هایی به شبکههای آب و فاضلاب عمل می‌کنند. هدف اصلی استفاده از منهول‌ها، امکان دسترسی به این شبکه‌ها برای انجام تعمیرات، بازرسی و نگهداری است. از طریق منهول‌ها، تکنسین‌ها می‌توانند به داخل شبکه رفته و مشکلات احتمالی مانند گرفتگی لولهها، شکستگی‌ها یا نشتی‌ها را شناسایی و برطرف کنند. همچنین، نمونه‌برداری از فاضلاب برای کنترل کیفیت آب و نظافت و لایروبی شبکه نیز از طریق منهول‌ها انجام میشود. به طور خلاصه، منهول‌ها نقش حیاتی در حفظ عملکرد صحیح سیستم‌های آب و فاضلاب دارند.
چهار هدف اصلی استفاده از Manhole
- منهول به بازرسان کمک می کند تا فرآیند بازرسی از سیستم های فاضلاب بسیار راحت تر انجام شود و همچنین در زمان هایی که هوا طوفانی است و ممکن است در هر لحظه اتفاقی برای سیستم فاضلاب رخ بدهد باعث می شود دسترسی ما سریع و راحت باشد.
- باعث بهبود تهویه سیستم فاضلاب ها می شود و به خروج گازهای خطرناک کمک می کند.
- سایر ارگان ها اگر بخواهند به کمک تیم های فاضلاب بیایند می توانند از این ابزار استفاده کنند و در زمان های طوفان سیستم های فاضلاب را بررسی و تراز کنند.
- جهت اطمینان از خط لوله فاضلاب
در کجاها از Manhole استفاده می شود؟
- جایی که محل اتصال دو خط فاضلاب وجود دارد.
- در مکان هایی که طوفان یا فاضلاب اندازه آنها را تغییر می دهد.
- در شرایطی که تراز خط فاضلاب یا طوفان تغییر پیدا کند.
- وقتی درجه خط فاضلاب یا طوفان تغییر پیدا می کند.
چند نوع منهول وجود دارد؟
Shallow Manhole(کم عمق): اغلب در ابتدای محل انشعاب ها مورد استفاده قرار می گیرد. که دو الی 3 متر ارتفاع دارند.
Normal Manhole (نرمال): این دسته معمولا حدود 150 سانتی متر هستند و شامل پوشش منفذ سنگین هستند که اغلب به شکل مربع یا مستطیل است.
Deep Manhole(عمیق): به طور تخصصی بیش از 150 سانتی متر را چاله های عمیق (Manhole عمیق) می گویند. این منهول ها یک روش برای ورود دارد و می بایست از قسمت سوراخ سنگین مانند نردبان وارد منهول شد.
منهول‌ها به عنوان نقاط دسترسی به شبکههای زیرزمینی مانند فاضلاب، آب و کابل‌های ارتباطی استفاده می‌شوند. بر اساس جنس، ساختار و کاربرد، انواع مختلفی از منهول‌ها وجود دارند. در ادامه به بررسی برخی از انواع رایج منهول‌ها می‌پردازیم:
انواع منهول بر اساس جنس
- منهول‌های بتنی: این نوع منهول‌ها از رایج‌ترین و قدیمی‌ترین انواع هستند. آنها از بتن ساخته شده و معمولاً دارای وزن بالا و مقاومت خوبی در برابر فشار هستند.
- منهول‌های پلی‌اتیلن: منهول‌های پلی‌اتیلن از جنس پلی‌اتیلن با دانسیته بالا ساخته شده و نسبت به منهول‌های بتنی سبک‌تر و مقاوم‌تر در برابر خوردگی هستند. نصب و حمل و نقل آنها نیز آسان‌تر است.
- منهول‌های کامپوزیت: این نوع منهول‌ها از ترکیب چندین ماده مانند پلی استر، رزین و الیاف تقویت‌کننده ساخته می‌شوند. آنها سبک، مقاوم و دارای عمر مفید بالایی هستند.
- منهول‌های فلزی: منهول‌های فلزی معمولاً از جنس چدن یا فولاد ساخته می‌شوند و در شرایط خاص مانند صنایع شیمیایی یا محیط‌های با دمای بالا استفاده می‌شوند.
انواع منهول بر اساس کاربرد
- منهول فاضلاب: این نوع منهول‌ها برای دسترسی به شبکههای فاضلاب و انجام عملیات نظافت و تعمیر استفاده می‌شوند.
- منهول آب: منهول‌های آب برای دسترسی به شبکههای آبرسانی و انجام عملیات تعمیر و نگهداری استفاده می‌شوند.
- منهول برق: این نوع منهول‌ها برای دسترسی به کابل‌های برق و تجهیزات زیرزمینی استفاده می‌شوند.
- منهول مخابرات: منهول‌های مخابرات برای دسترسی به کابل‌های مخابراتی و تجهیزات زیرزمینی استفاده می‌شوند.
انواع منهول بر اساس ساختار
- منهول‌های یکپارچه: این نوع منهول‌ها به صورت یک قطعه واحد ساخته می‌شوند و نصب آنها آسان‌تر است.
- منهول‌های چند قطعه‌ای: این نوع منهول‌ها از چندین قطعه مجزا تشکیل شده‌اند و در محل نصب مونتاژ می‌شوند.
منهول از چه موادی ساخته می شوند؟
• منهول های پلاستیکی
• منهول های پیش ساخته
• منهول های فایبرگلاس
1) منهول های پلاستیکی: به طور معمول از پلی اتیلن بسیار مقاوم و بدون درز و مهر و موم ساخته می شوند. لازم به ذکر است که نوعپلاستیکی ممکن است مانند فایبرگلاس باعث بروز مشکلاتی از قبیل نگهداری شوند.
نکته ای که می بایست درباره منهول های پلی اتیلن بدانید این است که این نوع سازگار با محیط زیست هستند و خطر آلوده شدن زمینی که در آن قرار می گیرند را ایجاد نمی کند.
اگر بخواهیم از مزیت های دیگر پلی اتیلن بگوییم می بایست به مقاومت بالا در برابر خوردگی اشاره کنیم. بر خلاف Manhole های پیش ساخته که با گذشت زمان تخریب می شوند و نیاز به بازسازی و نگهداری مکرر دارند. منهول های پلاستیکی قابلیتی دارند که می توان درون آنها امکانات اضافی مانند نردبان داخلی تعبیه کرد.
2)منهول های پیش ساخته:در ساخت این نوع منهول ها از بتن های پیش ساخته استفاده شده است. این قاب های Manhole پیش ساخته به صورت قطعه ای در یک کارخانه ساخته شده اند.
3) منهول های فایبرگلاس:این نوع معمولا به گونه ای ساخته می شوند که شامل یک بشکه و روکش چاله هستند. در این نوع از منهول ها اضافه کردن امکانات جانبی براحتی انجام می شود. این نوع از Manhole معمولا بسیار سبک طراحی و ساخته می شوند و به دلیل سازگاری با طبیعت و محیط، بسیار با دوام هستند.
چه تفاوتی بین منهول بتنی و پلی‌اتیلنی وجود دارد؟
منهول‌ها (Manholes) به عنوان نقاط دسترسی در سیستم‌های فاضلاب و زهکشی استفاده می‌شوند و معمولاً از دو نوع مواد عمده ساخته می‌شوند: بتنی و پلی‌اتیلنی. در زیر تفاوت‌های اصلی بین این دو نوع منهول بررسی شده است:
۱. مواد سازنده
- منهول بتنی: معمولاً از بتن مسلح ساخته میشود که مقاومت بالایی در برابر فشار و تنش دارد.
- منهول پلی‌اتیلنی: از پلاستیک پلی‌اتیلن ساخته شده است که سبک‌تر و انعطاف‌پذیرتر است.
۲. وزن و حمل و نقل
- منهول بتنی: به دلیل وزن بالا، حمل و نقل و نصب آن نیاز به تجهیزات خاصی دارد.
- منهول پلی‌اتیلنی: سبک‌تر است و معمولاً به راحتی قابل حمل و نصب است.
۳. مقاومت در برابر خوردگی
- منهول بتنی: ممکن است در معرض خوردگی ناشی از مواد شیمیایی موجود در فاضلاب قرار گیرد و به مرور زمان تخریب شود.
- منهول پلی‌اتیلنی: مقاوم در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی است و معمولاً طول عمر بیشتری دارد.
۴. عایق‌بندی و نفوذپذیری
- منهول بتنی: ممکن است در صورت عدم عایق‌بندی مناسب، به مرور زمان نفوذپذیری داشته باشد.
- منهول پلی‌اتیلنی: معمولاً به دلیل ویژگی‌های خود، عایق‌بندی بهتری دارد و کمتر در معرض نفوذ آب قرار می‌گیرد.
۵. هزینه
- منهول بتنی: معمولاً هزینه تولید و نصب بالاتری دارد.
- منهول پلی‌اتیلنی: ممکن است هزینه کمتری داشته باشد، اما قیمت دقیق به نوع و کیفیت محصول بستگی دارد.
۶. کاربرد
- منهول بتنی: بیشتر در پروژه‌های بزرگ و زیرساخت‌های شهری استفاده میشود.
- منهول پلی‌اتیلنی: معمولاً در پروژه‌های کوچک‌تر و یا در مناطقی که به مقاومت در برابر خوردگی نیاز دارند، کاربرد دارد.
انتخاب بین منهول بتنی و پلی‌اتیلنی بستگی به نیازهای پروژه، شرایط محیطی و بودجه دارد. هر یک از این دو نوع منهول مزایا و معایب خاص خود را دارند که باید به دقت بررسی شوند.
ارتباط جوش الکتروفیوژن و منهول
جوش الکتروفیوژن یک روش اتصال لوله‌های پلی‌اتیلن است که از طریق حرارت ایجاد شده توسط جریان الکتریکی انجام میشود. این روش برای اتصال قطعات مختلفی از جمله فلنج‌ها، زانوها و سه راهی‌ها به لوله‌های پلی‌اتیلن استفاده میشود. درباره ی منهول هم که قبلا صحبت کرده ایم.
بهتر است بدانید، منهول‌ها معمولاً به شبکههای لوله‌های پلی‌اتیلن متصل می‌شوند. برای این اتصال، از اتصالاتی مانند فلنج استفاده میشود. همچنین فلنجی که به منهول متصل میشود، باید به لوله پلی‌اتیلن جوش داده شود. یکی از روش‌های بسیار دقیق و قوی برای این کار، جوش الکتروفیوژن است.این روش اتصالی بسیار محکم و مقاوم در برابر فشار و نشتی ایجاد می‌کند که برای شبکههای فاضلاب بسیار مهم است. به طور خلاصه، جوش الکتروفیوژن نقش بسیار مهمی در اتصال منهول‌ها به شبکههای پلی‌اتیلن ایفا می‌کند و باعث ایجاد اتصالاتی قوی، دقیق و پایدار میشود. در واقع، جوش الکتروفیوژن یکی از روش‌های استاندارد برای اتصال منهول‌های پلی‌اتیلن به شبکههای فاضلاب است.
سوالات متداول درباره ی منهول
- منهول چیست؟
منهول، سازهای است که برای دسترسی به شبکههای آب و فاضلاب و انجام تعمیرات و بازرسی در زیر زمین تعبیه میشود.
- منهول فاضلاب چیست؟
منهول فاضلاب یک سازه مدور است که در شبکه جمعآوری فاضلاب تعبیه میشود تا به منظور دسترسی به لولهها، انجام تعمیرات و نظافت، امکان ورود افراد به داخل شبکه فاضلاب فراهم شود.
تکاب اتصال دماوند تولید کننده و صادرات کننده لوله و اتصالات پلی اتیلن و پلی پروپیلن
